Η εμφάνιση δερματικών αγγειακών ανωμαλιών στα νεογνά είναι σχετικά συχνή (έως και 5% των νεογνών) και προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία στους γονείς. Η πλειοψηφία τους είναι μικρής κλινικής σημασίας, παρόλα αυτά υπάρχει ένα ποσοστό που μπορεί δυνητικά να δημιουργήσει προβλήματα στην ομαλή ανάπτυξη του νεογνού. Καθώς η εξέλιξή τους είναι διαμετρικά αντίθετη και η θεραπεία τους διαφορετική, είναι σημαντική η διάκριση μεταξύ των δυο κύριων δερματικών αγγειακών ανωμαλιών στα νεογνά, δηλαδή των τριχοειδικών δυσπλασιών και των αιμαγγειωμάτων.
Πώς εμφανίζονται;
Οι τριχοειδικές δυσπλασίες υπάρχουν ήδη κατά την γέννηση. Εμφανίζονται κυρίως στον λαιμό, τον τράχηλο και το πρόσωπο ως κηλίδες ανοιχτού έως σκούρου ερυθρού ή ρόζ χρώματος (port wine stain, PWS) με σαφή όρια από το φυσιολογικό δέρμα. Περιορίζονται στο ένα ήμισυ του σώματος και σπάνια ξεπερνούν την μέση γραμμή. Μπορεί να περιλαμβάνουν έντονα χρωματισμένα τριχοειδή αγγεία (ευρυαγγείες, τηλαγγειεκτασίες) ή και τμήματα που μοιάζουν με δίχτυ (cutis marmorata). Η υπέργχρωση του δέρματος εξαφανίζεται κατά την πίεση της βλάβης.
Αντίθετα, τα αιμαγγειώματα δεν υπάρχουν κατά την γέννηση και εμφανίζονται αρχικά λίγες μέρες έως εβδομάδες αργότερα. Τυπικά εμφανίζονται κυρίως ως εντοπισμένες κηλίδες έντονου κόκκινου χρώματος, εξέχουν ελαφρως ή και περισσότερο του δέρματος, έχουν συνήθως ελαφρώς τραχεία επιφάνεια και εμφάνιση φράουλας ή κόκκινων βατόμουρων. Μπορεί να εμφανίζονται και ως «φουσκαλές», επίσης έντονου κόκκινου χρώματος.
Πώς εξελίσσονται;
Η εξέλιξη των δύο αυτών αγγειακών ανωμαλιών είναι επίσης τελείως διαφορετική. Τα αιμαγγειώματα παρουσιάζουν τυπική εξέλιξη με μια αρχική ταχεία φάση ανάπτυξης το πρώτο εξάμηνο της ζωής και στην συνέχεια σταθεροποιούνται μέχρι το πρώτο έτος του βρέφους για να ακολουθήσει μετά η λεγόμενη υποστροφή, δηλαδή η μείωση του μεγέθους της βλάβης μέχρι να εξαφανιστεί σχεδόν πλήρως.
Αντίθετα, οι τριχοειδικές αγγειοδυσπλασίες ακολουθούν την ανάπτυξη του νεογνού, μεγαλώνουν δηλαδή αργά και παράλληλα με αυτό.
Τι μπορούμε να κάνουμε;
Θεραπευτικά και στις δύο περιπτώσεις πολύ καλά αποτελέσματα έχει δείξει η χρήση ειδικού laser (παλμικό laser χρωστικής, pulsed-dye laser, PDL), το οποίο ελαττώνει σημαντικά την έντονη υπέργχρωση των βλαβών, ώστε αυτές να μην διακρίνονται από το φυσιολογικό περιβάλλον δέρμα.
Παρόλα αυτά, στην περίπτωση των αιμαγγειωμάτων υπάρχει ως θεραπευτική επιλογή με συνήθως εντυπωσιακά αποτελέσματα και η χορήγηση προπρανολόλης, ενός αντιυπερτασικού φαρμάκου, που φαίνεται να επιβραδύνει σημαντικά ή ακόμα και να αναστέλλει την φάση ταχείας ανάπτυξης. Η διάκριση λοιπόν των δύο καταστάσεων είναι πολύ σημαντική, καθώς η έγκαιρη έναρξη της θεραπείας μπορεί να επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό την εξελικη του αιμαγγειώματος, με αποτέλεσμα να είναι πολύ μικρότερο όταν φτάσει στο τέλος της φάσης ταχείας ανάπτυξης και άρα λιγότερο περίπλοκο στην περαιτέρω αντιμετώπισή του.
Σε περιπτώσεις που η υποστροφή των αιμαγγειωμάτων δεν συμβαίνει ή είναι ατελής, καθώς και σε περιπτώσεις αγγειακών ανωμαλιών, των οποίων η εντόπιση μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στην ανάπτυξη του βρέφους (π.χ. στα βλέφαρα, περιστοματικά, σε αρθρώσεις), η χειρουργική αφαίρεση σε συνδυασμό με τις προαναφερθείσες παρεμβάσεις παραμένει ένα σημαντικό θεραπευτικό μέσο.
